Fire Safety Engineers zijn veelal technische mensen. Zij houden zich o.a. bezig om brandrisico’s te bepalen. Vervolgens rekenen ze voor elk risico uit:
Om de benodigde vluchttijd uit te rekenen wordt bijvoorbeeld onderzocht
Deze starttijden en snelheden worden vervolgens gebruikt om – afhankelijk van de afstand – de vluchttijd te berekenen.
Je gaat er dan vanuit dat mensen zich gedragen zoals je dat van ze verwacht. Mensen die vluchten in een brandscenario, zijn echter niet snel te “engineeren”, want paniek doet soms vreemde dingen met mensen. Maar engineers zouden geen engineers zijn om toch te proberen het menselijk gedrag zo gecontroleerd mogelijk te laten verlopen, teneinde iedereen veilig uit het brandende gebouw te laten vluchten. Ze gaan dus na:
De methodiek (gebaseerd op bron 1) bestaat dus uit twee delen:
En deze methodiek is ook goed te gebruiken door elke BHV-organisatie. U zult merken dat de start even taai is, maar als u even doorzet, blijkt het toch niet zo moeilijk te zijn en hele verrassende resultaten op te leveren. Een ontruiming zal niet alleen meer beheerst verlopen maar u zult ook een gevoel krijgen “in control” te zijn. Kortom: de moeite waard om het eens uit te proberen.
Hieronder wordt achtereenvolgens ingegaan op het bepalen van de uitgangspunten en het uitvoeren van een risicoanalyse.
Iedere organisatie gaat uit – al dan niet bewust –van vele uitgangspunten in hun ontruimingsplan om iedereen veilig te kunnen laten vluchten.
Vele organisaties baseren hun ontruimingsplan o.a. op onderstaande uitgangspunten:
Bovenstaande lijkt zo vanzelfsprekend, maar uit onderzoek (bron 1) blijkt bijvoorbeeld dat mensen niet altijd starten met vluchten na een alarmering. Zo komen ook de volgende situaties voor naast “vluchten”:
Denk bijvoorbeeld ook aan een situatie dat een gezin zich in een museum bevindt, waarbij het gezin niet eerder zal vluchten totdat het weer helemaal compleet is, zodat de starttijd van vluchten veel groter is dan verwacht.
Afhankelijk van uw organisatie zullen er nog andere uitgangspunten gelden waar u vanuit gaat hoe uw collega’s, bezoekers e/o cliënten zich zullen gedragen in een stressvolle brandsituatie. Hierbij kunt ook onderstaand tijdslijn te gebruiken en u af te vragen, welke gewenste gedragingen er zijn (en dat zijn dan ook direct de uitgangspunten).
Een eenvoudige methode om deze uitgangspunten te bepalen is om als BHV-organisatie bij elkaar te zitten, een ontruiming te visualiseren en de uitgangspunten te inventariseren. Hierbij is het ook verstandig bij de evaluatie van een ontruimingsoefening alle uitgangspunten nog eens de revue te laten passeren en op compleetheid te toetsen.
Indien u een goed gevoel heeft van de compleetheid van de uitgangspunten start u met de risicoanalyse.
De eerste stap bij de risicoanalyse is om alle risico’s in kaart te brengen. Hiervoor worden twee slagen aanbevolen:
Op deze manier kunnen de risico's goed in kaart worden gebracht.
In stap 2 wordt bepaald:
Het inschatten van de kans op het risico en de grootte van het gevolg, is heel moeilijk precies te kwantificeren. Indien de classificatie grover wordt gemaakt door de kans en de grootte in schatten, wordt het al eenvoudiger. Zie ook onderstaande twee tabellen.
Indien het dan ook met een aantal personen wordt uitgevoerd, waarbij iedereen zijn inbreng heeft, zult u merken dat u – na een hoeveelheid risico’s behandeld te hebben - vanzelf de slag te pakken krijgt.
In stap 3 worden de risico’s geselecteerd waarvan de mix kans op x grootte gevolg te groot is. De kans op en de grootte van het gevolg worden dan naar een getal vertaald conform bovenstaande tabellen.
Hierbij kunt u verschillende selectiecriteria gebruiken afhankelijk van de mate van risico dat u wilt lopen.
Een veel gebruikt criterium is dat de kans op het risico (1-5) x de grootte van het gevolg (1-5) met elkaar worden vermenigvuldigd. Het criterium is dan dat alle risico’s worden geselecteerd waarvan het product groter dan 5 is. Zie ook onderstaande tabel voor een weergave hiervan.
In stap 4 wordt per risico maatregelen bedacht (en ook uitgevoerd) ter verkleining van de kans op het risico en/of ter verlaging van de grootte van het gevolg. Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen, maar niet altijd mogelijk of doelmatig.
Vervolgens wordt wederom stap 2 en 3 uitgevoerd, net zolang dat het product van kans op x grootte van kleiner of gelijk aan 5 wordt.
Voorbeeld
Hieronder treft u een voorbeeld aan om de methode te verduidelijken.
Zoals in de inleiding beschreven, is de start van zo’n methode taai. Maar u zult merken dat als u er een middag met uw BHV-organisatie tijd aan besteed, dat u al heel ver zal komen en uw “in control” gevoel duidelijk zal toenemen.
Daarnaast behoeft u het geheel niet in één week voltooid te worden. Verdeel bijvoorbeeld het geheel in kleine stappen en los vervolgens stap voor stap de puzzel op. Uiteindelijk zult uw “control” vanzelf toenemen, maar nog belangrijker: de kans toenemen dat iedereen het gebouw bij brand veilig kan verlaten.
Bron 1: boek “SFPE (Society of Fire Protection Engineers) Guide to Human Behavior in Fire”.
Huygensstraat 3-5
2721 LT Zoetermeer
Nederland
079 - 3444 845
brandveiliggebouw@draeger.com