Te maken krijgen met een brand in een gebouw heeft een grote impact op de aanwezigen. Het is immers een ingrijpende gebeurtenis met mogelijk grote gevolgen.
Als het slow whoop signaal klinkt, of er komt een “stille” brandmelding op de pieper, wordt verwacht dat de BHV direct acteert. Moeilijkheid hierbij is dat een dergelijke situatie (gelukkig) weinig voorkomt en dat teruggegrepen moet worden op datgene wat als procedure afgesproken is tijdens de (interne) BHV trainingen.
Hoe ga je om met een brand? En als een persoon niet zelfredzaam is, ga je een brand eerst blussen of ga je ontruimen?
Actiz, een organisatie van zorgondernemers heeft een Rapport geschreven: “Brandveiligheid in de langdurige zorg” en geeft daarin het volgende stappenplan:
Kortom: eerst blussen! Een brand begint over het algemeen klein. Deze beginnende brand is dan ook met relatief weinig blusmiddel te blussen en als de brand eenmaal geblust is, vormt hij geen gevaar meer.
Dat klinkt eenvoudig. De crux is natuurlijk het element tijd, tijd en nog eens tijd! Naarmate de tijd verstrijkt zal de kleine brand immers uitgroeien tot een middelgrote brand of mogelijk erger.
De centrale vraag is daarom:
“Hoeveel tijd heb je om bij een brand te komen, zodat je deze met de hand kan blussen?”
Om deze vraag te beantwoorden zal aan de hand van een realistisch scenario het gehele verloop van een beginnende brand, de detectie daarvan en de opkomst van de BHV worden behandeld.
We gaan hierbij uit van een medium brand grootte. Om deze grootte te kunnen visualiseren kunt u denken aan een fauteuil die in de brand staat. (Deze brand ontwikkelt zich in 300 seconden tot een brandgrootte van 1 Megawatt).
Niet elke fauteuil is hetzelfde. In onderstaande figuren, welke uit het rapport “An evaluation of residential sprinklers and water mist nozzles in a residential area fire scenario” komen, ziet u dan ook 3 verschillende brand verlopen (dunne grillige lijnen) die horen bij 3 verschillende fauteuils met verschillende dikte schuim. De dikke lijnen representeren de verschillende standaard brand grootte, waaronder de medium brand.
In onderstaande video kunt u zien hoe snel een brand zich ontwikkeld in hedendaagse interieurs waarin veel kunststof wordt gebruikt. Dit is niet alleen van toepassing in woningen, maar ook binnen een zorgcomplex, hotelkamer of kantoor.
De video begint als de brand ca 60 seconden bezig is zich te ontwikkelen. We noemen dit de ontwikkeltijd. In de rest van dit artikel is ook deze ontwikkeltijd van toepassing.
In de video ontsnapt rook via de open voorwand. Dit om een goed beeld te behouden van de brand. Normaal gesproken is deze wand gesloten en zal de hitte opbouw sneller verlopen in de ruimte. De temperatuur (van de rook) is in deze situatie veelal bepalend of u wel of niet de ruimte kunt betreden om een brand te blussen.
Een medium brand wordt bij het verstrijken van de tijd steeds groter. Hoe groter de brand, des te meer blusmiddel nodig is om de brand te kunnen blussen. Het is dus van belang snel bij de brand aanwezig te zijn, zodat nog steeds voldoende blusmiddel in de handbrandblusser aanwezig is om de brand te kunnen blussen.
In dit artikel gaan we van 2 verschillende handbrandblussers uit.
Voor meer informatie over bovenstaande handbrandblussers wordt verwezen naar onderstaande link
https://www.brandveiliggebouw.com/nl/catalog/brandblusmaterialen/draagbare-blustoestellen/groups/g+c+view
Aan Efectis – een wereldwijd erkend bedrijf dat gespecialiseerd is in brandonderzoek - is gevraagd om de tijden te berekenen waarbinnen gestart moet worden met het blussen van een brand met de 2 respectievelijk 6 liter handbrandblusser. In onderstaand figuur treft u beide tijden aan.
Om te kunnen blussen moet u echter niet alleen voor bovenstaande tijden bij de brand aanwezig zijn, maar dient u ook de ruimte te kunnen betreden. Ofwel:
Om deze vraag te kunnen beantwoorden is het van belang de grootte van de ruimte te kennen. Hoe groter de ruimte, des te langer kan deze worden betreden. We gaan in dit voorbeeld uit van een ruimte van ca 15 m2 met een hoogte van 2,60 m. Deze grootte komt overeen met bijvoorbeeld een éénpersoons-, hotel-, woon- of slaapkamer.
Of je een ruimte wel of niet betreden kan hangt in de eerste instantie af van de hitte die zich ontwikkelt in de ruimte. Volgens het handboek Fire Safety Engineering (FSE) kan een ruimte nog betreden worden als de personen nog onder de hete rooklaag kunnen vluchten en de rooklaagtemperatuur kleiner is dan 200 graden Celsius (en de stralingsflux daaronder kleiner is dan 2KW/m2).
Als we bovenstaand uitgangspunt hanteren, is de einde toegang tijd (ET) tot de ruimte ongeveer 153 seconden. Dit tijdstip is bepaald met behulp van de tool VluchtWijzer welke door Dräger ontwikkeld is om te bepalen of in een bepaalde situatie nog veilig gevlucht kan worden. In onderstaand figuur ziet u de situatie van de getoonde video rond de 153 seconden. Daarnaast treft u de animatie van VluchtWijzer aan op 153 seconden.
Als de tijd van 153 seconden vergeleken wordt met de maximale tijd die Efectis heeft berekend (< 224 sec), kan geconcludeerd worden dat - als de ruimte kan worden betreden - met een 2 liter Composiet de brand geblust kan worden.
De conclusie is dan dat in veel situaties een 2 liter Composiet Schuimblusser voldoende is om een medium brand te kunnen blussen.
Het gaat voor dit artikel te ver om de onderbouwingen voor kleinere en grotere branden ook uiteen te zetten, maar dezelfde conclusies kunnen worden getrokken. Als de ruimte echter groter wordt, wordt de tijd dat u de ruimte kunt betreden ook groter. Als de ruimte later wordt betreden, zal ook de brand verder ontwikkeld zijn waardoor meer blusmiddel nodig is. De vraag rijst dan bij welke grootte van de ruimte een 2 liter/8A handbrandblusser voldoende is. Het omslagpunt ligt bij een orde van grootte van 60 m2. Vanaf die oppervlakte is een 6 liter Composiet handbrandblusser nodig.
Met de tool VluchtWijzer kunnen we visualiseren wat er tijdens de ontwikkeling van de brand gebeurt. In bovenstaand plaatje treft u ook de detectie tijd aan (= 103 seconden). Als we van einde toegangstijd (153 sec.), de detectietijd (103 sec.) aftrekken dan blijft er dus ca. 50 seconden over om bij de brand in de ruimte aan te komen. In onderstaande animatie kunt u bovenstaand tijdsverloop (brand, blussen, redden) zien waarbij verondersteld wordt dat:
U ziet in de animatie dat de blauw gekleurde BHV-er voor einde toegangstijd (153 seconden) in de ruimte arriveert. Hij is dus qua tijd in staat de brand te blussen en de niet zelf-redzame persoon (lichtbruin) te redden. Een latere aankomst impliceert dat de ruimte niet meer betreden kan worden, dat de brand niet geblust wordt, deze zich verder ontwikkelt en dat de persoon die zich in de ruimte bevindt, niet gered wordt.
U ziet dat de factor tijd bij het wel of niet kunnen redden van personen belangrijk is, ook al zal dit natuurlijk niet van de laatste seconde afhangen.
U ziet dat een risicogerichte benadering van brandveiligheid een heel nieuw licht werpt op de gehele dynamiek die moet leiden tot het “veilig vluchten”. Veilig vluchten is immers de doelstelling van de wetgever, zoals verwoord in het Bouwbesluit. De kunst is nu om het geheel samen te voegen.
Enerzijds dient u namelijk – in relatie tot dit artikel – te voldoen aan de onderstaande artikelen van het Bouwbesluit:
Anderzijds ziet u dat andere oplossingen dan de regelgerichte oplossingen afdoende leiden tot een verantwoord brandveiligheidsconcept.
Dräger adviseert om zo’n risicogericht brandveiligheidsconcept vast te laten leggen in een Programma van Eisen Veilig Vluchten. Hiermee kan het concept met anderen afgestemd en geformaliseerd worden. Op deze manier kan dan niet alleen een effectief en efficiënt brandveiligheidsconcept gerealiseerd worden maar kan het ook verantwoord worden als dit bij een controle wordt gevraagd.
Huygensstraat 3-5
2721 LT Zoetermeer
Nederland
079 - 3444 845
brandveiliggebouw@draeger.com